Предыдущая страница реферата | 27  28  29  30  31  32  33  34  35  36  37 | Следующая страница реферата

У асобных фанетычных дыялектызмах узнік новы гук на пачатку ці ў сярэдзіне слова або адбылося перамяшчэнне складоў:

Дзермяза, ж. Дзераза (СПЗБ, т.1).

За дарогай затрашчаў сухі жоўты пад’ялевец, затлеўся мох і леташняя сухая дзермяза (Алімпіяда, с.435).

Маладэчна, н.. Маладзечна.

Праз Дзвінасу ў бок Вялейкі і Маладэчна пайшлі першыя танкі (Найдорф, с.114).

Манкет, м. Манжэта (СПЗБ, т.3).

Вецер адганяе далёка на двор рукавы з чырвоненькімі гузічкамі ў манкетах (Мсціжы, с.101).

Маравейнік, м. Муравейнік.

Ля шырокай чорнай дубовай калодкі з кавадлам, абгарэлай зверху, насыпалася жоўтай іржы, высака, горкай, як маравейнік ля пня (Мсціжы, с.266).

Наўлечка, ж. Навалачка (СПЗБ, т.3).

Верка насыпала ў саганок мукі з белай крамнай наўлечкі (Тартак, с.110).

Параўн.: навулечка, навалочка, навалака, наўлечка, наўлычка, наўлічка (ЛАБНГ, т.5, карта 195).

Павучынне, н. Павуцінне (СПЗБ, т.3).

Пясок пасыпаўся і высака на сцяну – на павучынне (Тартак, с.155). І ў пустым, сівым ад смугі і белага павучыння полі – чорны трактар (Алімпіяда, с.177). Каб, здаецца, вады халоднай дзе прыгоршчы… павучынне змыць (Найдорф, с.64).

Патруха, ж. Пацяруха (СПЗБ, т.3).

Цяпер уся працівенька, ад памосту да дзвярэй, зацярушана сухой  патрухай (Тартак, с.152). У грывы панабіралася пылу ад старога сена з-за драбіны і патрухі  ад аўса (Мсціжы, с.24).

Свэтар,м. Світэр (СПЗБ, т5).

Яна /Таня/ была ў белай сукенцы да калень і сівым, зробленым з воўны свэтары ў крывую палоску, якія насілі ў іхняй вёсцы (Тартак, с.92).

Спронжка, ж. Спражка (СПЗБ, т.4).

Падышоўшы да ямы , ён убачыў, як на самым дне заблішчала на пяску маленькая беленькая спронжка. (Найдорф, с.23). Блішчалі і высокія боты на нагах, і сам ён увесь блішчаў на сонцы: арол на галаве, крыжык на грудзях, гузікі і спронжка на жываце.  (Тартак, с.9).

Параўн.: спражка, спронжка, пражка, бражка(ЛАБНГ,т.4, карта 241).

Тэбаль, м. Тэбель, свердзел (СПЗБ, т.5).

Аскаблілі сасну на двары ля дрывотні, накруцілі вялікім тэбалем, пазычыўшы ў Панка, дзіркі і, падняўшы слупы, апусцілі іх у гародзе ў ямы (Тартак, с.80).

Чурбал, м. Цурбан (СПЗБ,т.5).

Можа проста нехта вырваў смаляны чурбалак і ўскінуў на калёсы – павёз з лесу дамоў палена на дровы (Лонва, с.39).

Шалуцінне, н. Шалупінне.

З-пад прысад пахла асыпанымі і падсохлымі яшчэ да дажджу тафялёвымі пупышкамі – шалуціннем (Мсціжы, с.159).

Шклункі, мн. Клункі (СПЗБ, т.5).

Здагадалася, што, мусіць, усе ўжо даўно пазносілі шклункі: шмат у каго жыта знайшлося дома (Тартак, с.12).Грукаюць на каменні калёсы, на шклунках  сядзяць нашы бабы ў хустках і дзеці (Мсціжы, с.139).

Сярод фанетычных дыялектызмаў  вылучаецца вялікая група слоў, якія адрозніваюцца ад літаратурных адпаведнікаў націскам. Параўн.:

Абрусом. Абрусам (Тв. скл.).

Мне тады – як хто белым абрусом  па вачах, у які я костачкі абгарэлыя закруціла (Алімпіяда, с.322).

Аптакарка, ж. Аптэкарка.

А ты тады, братка, не хадзі загараць у бярэзнік з аптакаркай (Алімпіяда, с.185).

Даланя, ж. Далонь (СПЗБ,т.2).

Было нават відаць, як над круглым, з даланю, лобам рассыпаліся на рад нястрыжаныя валасы (Мсціжы,с.10). Здалёку ўсё відаць...Як на далані... – закамандаваў Махорка (Тартак,с.160).

Далато, н. Долата (СПЗБ,т.2)

Ямка была глыбокая і вузенькая, што ўсё роўна ад далата ў бервяне .(Найдорф,с.105).

Двайня, ж. Двойня.

А цяляты – паявілася пад каровай двайня, - іх трэба выцерці дасуха, завязаць у пасцілку і нясці...(Алімпіяда,с.383).

Дросень, м. Драсён(трава) (СПЗБ,т.2).

Ляжаць недзе яшчэ пад рэшатам і баравыя нагаткі, і дросень (Алімпіяда,с.32).

Жаляззё, н. Жалеззе.

У раскапаную ля дарогі старую шырокую яму цяпер звозілі ламаччо з фермы і ад кузні: іржавае непатрэбнае жаляззё ад плугоў, каб не валялася на траве пад нагамі (Мсціжы,с.207).

Кішаня, ж. Кішэня.

Такога пінжака, чорнага, доўгага, з чатырма кішанямі, у іх не было (Мсціжы,с.84). З адтапыранай кішані са штаноў у яго, здавалася, вось-вось вываліцца ў мокры жвір пад зруб пачка “Беламору”(Алімпіяда,с.16).

Ламаччо, н. Ламачча.

У раскапаную ля дарогі старую шырокую яму цяпер звозілі ламаччо з фермы і ад кузні (Мсціжы,с.207).

Падваконне, н. Падвоканне (ТСБМ,т.3).

Галіна ўтаропілася ў падваконне – і ўсё (Чакай у далёкіх Грынях, с.37).

Рекомендуем скачать другие рефераты по теме: сочинения по литературе, защита дипломной работы, человек изложение.



Предыдущая страница реферата | 27  28  29  30  31  32  33  34  35  36  37 | Следующая страница реферата

Поделитесь этой записью или добавьте в закладки